मॅग्नेशियमची कमतरता - Magnesium Deficiency in Marathi

Dr. Anurag Shahi (AIIMS)MBBS,MD

April 25, 2019

March 06, 2020

मॅग्नेशियमची कमतरता
मॅग्नेशियमची कमतरता

मॅग्नेशियमची कमतरता म्हणजे काय?

मॅग्नेशियमची कमतरता म्हणजे शरीरात मॅग्नेशियमची पातळी सामान्य पातळीपेक्षा कमी होणे ज्यामुळे हायपोमाग्नेसेमिया होतो. मॅग्नेशियम हा एक आवश्यक खनिज आहे, जो शरीरातील जवळजवळ सर्व  टिश्यूना आवश्यक असतो, विशेषत: नसांना. सामान्यपणे ऑस्टियोपोरोसिस असलेल्या पोस्टमेनोपॉझल स्त्रियांमध्ये मॅग्नेशियमची कमतरता असल्याचे आढळते.

याची मुख्य चिन्हे आणि लक्षणे काय आहेत?

मॅग्नेशियमची कमतरता ही हायपरटेन्शन (हाय ब्लड प्रेशर), अस्थमा, कोरोनरी हृदयरोग, बदललेले ग्लुकोज होमोस्टॅसिस (समतोल), ऑस्टियोपोरोसिस (हाडांचे खनिज विकृतीमुळे अस्थि ठिसूळ आणि अशक्त होणे), क्रोनिक फटीग सिंड्रोम आणि मायग्रेन यांच्याशी देखील संबंधित असते.

याची मुख्य कारणं काय आहेत?

मॅग्नेशियमची कमतरता ही क्वचितपणे अयोग्य आहारापद्धतीचा परिणाम असू शकते. पण हे सामान्यतः इतर स्थितींशी संबंधित असते.

मॅग्नेशियमच्या कमतरतेचे कारणं पुढीलप्रमाणे आहेत:

  • हे सहसा टाईप II मधुमेह आणि पाचनविकार जसे क्रॉन्स रोग, अल्सरेटिव्ह कोलायटिस, सेलिआक रोग, शॉर्ट बॉवेल सिंड्रोम आणि व्हिपल्स रोग यांच्याशी संबंधित असते.
  • हार्मोनल विकार आणि मूत्रपिंड(किडनी) रोग.
  • दारूची सवय.
  • गॅस्ट्रोइंटेस्टिनल अल्सर आणि रिफ्लक्स रोगाच्या औषधांचा दीर्घकाळ वापर.
  • किमोथेरेपीटिक एजंट्स, मूत्रपिंड आणि विशिष्ट अँटीबायोटिक्स सारखी औषधं.

याचे निदान आणि उपचार कसे केले जातात?

वैद्यकीय इतिहास आणि शारीरिक तपासणी बरोबरच डॉक्टर रक्तातील मॅग्नेशियम पातळी तपासतात.

सामान्य मॅग्नेशियमचा स्तर 1.3 ते 2.1 mEq / L (0.65 ते 1.05 mmol/ L) पर्यंत असतो.

निदानासाठी आवश्यक असलेल्या अन्य तपासण्या या आहेत:

  • मूत्र मॅग्नेशियम चाचणी.
  • संपूर्ण चयापचय पॅनेल (इलेक्ट्रोलाइट्स, किडनी आणि यकृत कार्य, ब्लड ग्लूकोज, आणि रक्तातील ॲसिड /बेस चा समतोल).
  • तुमच्या लक्षणांनुसार डॉक्टर इलेक्ट्रोकार्डियोग्राम (ईसीजी) करण्याचा देखील सल्ला देऊ शकतात.

मॅग्नेशियमच्या कमतरतेच्या उपचार खालील प्रकारे केला जातो:

  • खायचे मॅग्नेशियम पूरक देणे.
  • शिरांतर्गत मॅग्नेशियम पूरक देणे.
  • मॅग्नेशियम प्रतिस्थापन दररोज कमीत कमी 600 एमजी डोजसह सुरु करणे.
  • नसे (अंतर्ग्रहण किंवा चतुर्थांश) द्वारे द्रव प्रशासित करणे.
  • लक्षणांपासून आराम मिळण्यासाठी औषधे.
  • सर्वात महत्त्वाचे म्हणजेकोणतीणत अंतर्निहित स्थिती असल्यास त्याचे मूल्यांकन आणि उपचार केले जातात.



संदर्भ

  1. Healthdirect Australia. Magnesium. Australian government: Department of Health
  2. Gröber U, Schmidt J, Kisters K. Magnesium in Prevention and Therapy. Nutrients. 2015 Sep 23;7(9):8199-226. PMID: 26404370
  3. Cleveland Clinic. [Internet]. Cleveland, Ohio. Magnesium Rich Food.
  4. DiNicolantonio JJ, O'Keefe JH, Wilson W. Subclinical magnesium deficiency: a principal driver of cardiovascular disease and a public health crisis. Open Heart. 2018 Jan 13;5(1):e000668. PMID: 29387426
  5. MedlinePlus Medical Encyclopedia: US National Library of Medicine; Low magnesium level.

मॅग्नेशियमची कमतरता चे डॉक्टर

Dr. Narayanan N K Dr. Narayanan N K Endocrinology
16 Years of Experience
Dr. Tanmay Bharani Dr. Tanmay Bharani Endocrinology
15 Years of Experience
Dr. Sunil Kumar Mishra Dr. Sunil Kumar Mishra Endocrinology
23 Years of Experience
Dr. Parjeet Kaur Dr. Parjeet Kaur Endocrinology
19 Years of Experience
डॉक्टरांचा सल्ला घ्या

मॅग्नेशियमची कमतरता साठी औषधे

Medicines listed below are available for मॅग्नेशियमची कमतरता. Please note that you should not take any medicines without doctor consultation. Taking any medicine without doctor's consultation can cause serious problems.