फ्रोजन शोल्डर - Frozen Shoulder in Marathi

फ्रोजन शोल्डर म्हणजे काय?

ॲदेसिव्ह कॅप्सूलिटिस (फ्रोजन शोल्डर) ही एक परिस्थिती आहे ज्यामुळे खांद्यातील ताठरपणा /कठोरपणामुळे वेदना किंवा अस्वस्थता येते. उघड नसल्यामुळे खांद्याच्या हालचालींमध्ये लक्षणीय मर्यादा येते. जागतिक स्तरावर फ्रोजन शोल्डरचा प्रसार 2% -3% असल्याचे आढळले आहे. हे सामान्यतः 40-70 वर्षांच्या वयोगटात होते आणि पुरुषांपेक्षा स्त्रियांना जास्त प्रभावित करते.

त्याचे मुख्य चिन्हे आणि लक्षणे काय आहेत?

तीन टप्प्यामध्ये फ्रोजन शोल्डरची विशेषता आहेत:

• फ्रीझिंग स्टेज.
• फ्रोजन स्टेज.
• थोइंग स्टेज.

विशिष्ट लक्षणे मध्ये समाविष्ट आहे:

• खांद्यामध्ये कडकपणा.
• तीव्र वेदना.
• अस्वस्थतेमुळे खांद्याच्या हालचालींची कमतरता.
• रात्री असह्य वेदना.

त्याचे मुख्य कारण काय आहेत?

फ्रोजन शोल्डरचे कारणीभूत घटक अजूनही ज्ञात नाहीत. उच्च रक्त शुगर पातळी असलेल्या व्यक्तींमध्ये हे विशेषतः पाहिले जाते. हे उच्च किंवा कमी थायरॉईड संप्रेरक पातळी, सायकोमोटर अक्षमता आणि हृदयविकार (हृदयरोग) विकृती असलेल्या लोकांमध्ये देखील पाहिले जाऊ शकते. आजारामुळे अंथरुणाला खिळलेल्या रुग्णांना फ्रोजन शोल्डर होण्याचा अधिक धोका असतो.

याचे निदान आणि उपचार कसे केले जाते?

या स्थितीचे निदान करण्यासाठी रुग्णांची शारीरिक तपासणी करणे ही प्राथमिक पायरी आहे. इतर शक्यता वगळता इमेजिंग करता येते. बहुधा, एक्स-किरण आणि एमआरआय स्कॅन हाडांच्या कोणत्याही असामान्यता शोधण्यासाठी वापरले जातात.

उपचारः

नॉन-सर्जिकल पद्धतींमध्ये समाविष्ट आहे:

• NSAIDs वेदना आणि अस्वस्थता कमी करण्यात मदत करू शकतात. या औषधांमुळे सूज वाढवणारे परिस्थिती हाताळली जाऊ शकते.
• वेदना कमी करण्यास मदत व्हावी म्हणून स्टेरॉईडचा वापर केला जाऊ शकतो.
• गतिमान श्रेणी सुधारण्यासाठी फिजियोथेरपीची आवश्यकता असू शकते.

सर्जिकल पद्धतीः

• शोल्डर आर्थ्रॉस्कोपी.
• ॲनेस्थेसिया अंतर्गत खांद्याला मॅनिपुलेट करणे.

स्वत: ची काळजी घेताना टिप्सः

• मुख्य उपचार योजना म्हणजे व्यायाम आणि शारीरिक उपचार आहे.
• खांद्यांवर ताण कमी करण्यासाठी कोणत्याही प्रकारची जड वस्तू उचलणे टाळावे.
• सामान्य वेदना उपायांचा उपयोग लक्षणेत्मक आराम देण्यासाठी केला जाऊ शकतो.

फ्रोजन शोल्डर एक स्वयं-निराकरण करणारी स्थिती आहे ज्यास योग्य व्यवस्थापन आणि काळजी आवश्यक आहे. नियमितपणे चालणे आणि व्यायाम करणे यासारखे दीर्घकालीन प्रतिबंधक पाऊल भविष्यात पुनरागमन टाळण्यास मदत करू शकतात.

1. M Chokkalingam et al. Incidence and clinical profile of patients with frozen shoulder after cardiac surgery. Year : 2017 Volume : 6 Issue : 4 Page : 142-146
2. American Academy of Orthopaedic Surgeons. Frozen Shoulder. [Internet]
3. Harpal Singh Uppal et al. Frozen shoulder: A systematic review of therapeutic options. World J Orthop. 2015 Mar 18; 6(2): 263–268. PMID: 25793166
4. Hui Bin Yvonne Chan et al. Physical therapy in the management of frozen shoulder. Singapore Med J. 2017 Dec; 58(12): 685–689. PMID: 29242941
5. MedlinePlus Medical Encyclopedia: US National Library of Medicine; Frozen shoulder