Download App
व्हॅल्व्ह्युलर हृदय रोग काय आहे?
मानवी हृदयात चार व्हॉल्व्ह असतात - यात मिट्रल, ट्रायिकस्पिड, महाधमनी आणि फुफ्फुसांचा समावेश असतो. हे व्हॉल्व्ह रक्त हृदयाच्या आत आणि बाहेर अभिसरण नियंत्रित करण्यास मदत करतात. अशा प्रकारे हृदयामध्ये प्रवाह विरुद्ध दिशेने प्रवाहित होण्यास अडथळा आणण्यास मदत होते. व्हॅल्व्ह्युलर हृदयरोगात हृदयाच्या कार्यात अडथळा येतो. विविध प्रकारच्या व्हॅल्व्ह्युलर हृदयरोगात खालील समाविष्ट आहे:
- पुनरुत्थान: चुकीच्या दिशेने रक्त प्रवाह येणे (मागे येणारा प्रवाह).
- मित्रा व्हॉल्व्ह प्रोलॅप: जेव्हा मित्रा व्हॉल्व्ह चा फ्लॅप घट्ट बंद होत नाही आणि लवचिक असतो.
- स्टेनोसिस: व्हॉल्व्ह संकुचित झाल्याने रक्ताच्या प्रवाहात अडथळा येतो.
याची मुख्य चिन्हे आणि लक्षणे काय आहेत?
व्हॅल्व्ह्युलर हृदयरोगाच्या सुरुवातीच्या काळातच, लक्षणे लक्षात येण्याजोगे असू शकतात. शारीरिक काम/ॲक्टिव्हिटी करताना काही लोक थकून जाऊ शकतात. म्हणून ते धाप लागणे किंवा थकवा टाळण्यासाठी थांबू शकतात. या अवस्थेत सामान्यत: काही चिन्हे आणि लक्षणे दिसतात ती खालीलप्रमाणे आहेत:
- अत्यंत थकवा, क्षीण किंवा अशक्तपणाचा अनुभव.
- क्रियाकलाप किंवा कधीकधी आडवे पडल्यास धाप लागू शकते.
- पायाचा घोटा, पाय किंवा पोटाला सूज.
- छातीत धडधड.
- असामान्य हृदयाचे ठोके किंवा हृदयाच्या तक्रारी.
- प्रामुख्याने महाधमनी किंवा मित्रा व्हॉल्व्ह स्टेनोसिसला त्रास असल्यास त्या व्यक्तीला चक्कर किंवा भोवळ येते.
याची मुख्य कारणं काय आहेत?
व्हॅल्व्ह्युलर हृदयरोगास कारणीभूत असणारे मुख्य कारण पुढीलप्रमाणे आहेत:
- संसर्ग.
- हृदयविकाराचा झटका.
- हृदय रोग किंवा क्षती.
- जन्मजात दोष.
याचे निदान आणि उपचार कसे केले जातात?
व्हॅल्व्ह्युलर हृदयरोग हा हृदयरोगास कारणीभूत ठरतो, जे या रोगाचे सर्वात सामान्य लक्षण आहे आणि स्टॅथोस्कोपच्या तपासणीत तुमच्या डॉक्टरांना ते जाणवते. कोणत्याही तक्रारी दिसत नसल्यास, हृदयाचे कार्य आणि त्याच्या संरचनेची तपासणी करण्यासाठी व्हॅल्व्ह्युलर हृदयरोगाची शंका असल्यास डॉक्टर खालील चाचण्यांचा सल्ला देतील:
- छातीचा एक्स-रे.
- इलेक्ट्रोकार्डियोग्राम (ECG).
- इकोकार्डियोग्राम.
- स्ट्रेस टेस्ट.
- अँजिओग्राम.
उपचार विकाराच्या तीव्रतेवर अवलंबून असतात आणि काही किरकोळ प्रकरणांना कोणत्याही उपचारांची आवश्यकता नसते. लक्षणे आणि व्हॉल्व्ह दुरुस्त करण्याच्या हेतूने विकाराचा उपचार केला जातो. उपलब्ध असलेल्या विविध उपचार पर्यायांमध्ये व्हॉल्व्ह सुधारण्यासाठी जीवनशैली, औषधे आणि प्रक्रिया समाविष्ट असतात.
जीवनशैलीतील बदलांमध्ये याचा समावेश आहे:
- आरोग्याला पोषक आहार घ्यावा .
- धूम्रपान सोडावे.
- स्पर्धात्मक ॲथलेटिक क्रियाकलापांपासून दूर रहावे.
- अति परिश्रम करणे टाळावे.
- औषधी कार्यांकरिता पुढील औषधे समाविष्ट असतात:
- बीटा ब्लॉकर्स, व्हासोडायलेटर, एसीई अवरोधक वापरून ब्लड प्रेशर/ उच्च रक्तदाबा चे उपचार आणि हृदयाचे ठोके व्यवस्थापित केले जातात.
- रक्त पातळ करण्याची औषध घेऊन रक्तात गुठळी होऊ देऊ नये
- लघवीद्वारे शरीरातून जास्त प्रमाणात द्रव बाहेर फेकावेत
- अँटी-एर्थिथायमिक औषधे वापरुन हृदयाच्या ठोक्यांचे व्यवस्थापन करावे.
- खराब झालेल्या किंवा रोगग्रस्त व्हॉल्व्हच्या उपचारांची प्रक्रिया:
- व्हॉल्व्ह दुरुस्तीला व्हॉल्व्ह प्रतिस्थापना असेही म्हणतात. रोगाची तीव्रता, व्यक्तीचे वय आणि इतर कॉमोरबिडिटीजच्या आधारावर काही व्यक्तींना याचा सल्ला दिला जाऊ शकतो.
