మూత్ర నాళ సంక్రమణం - Urinary Tract Infection (UTI) in Telugu

Dr. Rajalakshmi VK (AIIMS)MBBS

December 24, 2018

March 06, 2020

మూత్ర నాళ సంక్రమణం
మూత్ర నాళ సంక్రమణం

సారాంశం

మూత్ర మార్గము అంటువ్యాధులు (utis) అనేది మన శరీరంలోని మూత్ర వ్యవస్థపై ప్రభావం చూపే ఒక స్పెక్ట్రం అంటువ్యాధులు కోసం ఉపయోగించే ఒక సమిష్టి పదం. ఇవి మూత్రనాళంలోని ఏదైనా భాగాన్ని మూత్ర పిండాల నుంచి మూత్ర విసర్జనం వరకు (మూత్రనాళం నుంచి వెలుపలకు మూత్ర విసర్జన చేసే నాళం) కలిగి ఉండవచ్చు. మూత్రాశయం అనేది utis యొక్క అత్యంత సాధారణ సైట్, తరువాత మూత్రపిండాలు, మరియు మూత్రనాళంలో ఉంటుంది. మూత్రం మూత్రపిండాలు నుండి మూత్రాశయం వరకు మూత్ర విసర్జనం అనే నాళికల ద్వారా ప్రవహిస్తుంది, ఇది చాలా అరుదుగా సంక్రమించడానికి ఆస్కారం ఉంటుంది. మహిళల్లో మూత్ర నాళాల యొక్క పొడవు పురుషుల కంటే మహిళల్లో తక్కువ ఉంటుంది కనుక మూత్రనాళ సంక్రామ్యతలు ఎక్కువగా ఉంటాయి. పిల్లల్లో, మూత్ర నాళంలో కొన్ని లోపాల వల్ల (మూత్ర నాళముల లోపం వంటి నిర్మాణాత్మక లోపాలు), లేదా నాడీ వ్యవస్థ సమస్యలు (ద్రవశీర్షం, మైలోమెనోమిన్గోసిలే) మరియు జననేంద్రియ ప్రాంతం యొక్క తప్పు క్లీనింగ్ విధానం, మరీముఖ్యంగా బాలికల్లో ఇది చోటు చేసుకుంటాయి. పురుషులు సాధారణంగా ప్రోస్టేట్ గ్రంధి మరియు పురుష జననేంద్రియ వ్యవస్థలోని వివిధ భాగాల్లో ఇన్ఫెక్షన్ (ఎపిడిడైమిటిస్ మరియు ఆర్కిటిస్ వంటివి) సంక్రమిస్తుంది.

ఒక క్యాథటర్‌ను ఎక్కువ సమయం పాటు మూత్రనాళంలో చొప్పించిన వ్యక్తులు, తగినంత మొత్తంలో నీటిని తీసుకోవడం, బెడ్-రిడెన్‌గా ఉండటం మరియు దీర్ఘకాలిక అస్వస్థతను కలిగి ఉండటం, మధుమేహం ఉండటం, లైంగిక కార్యకలాపాలకు అధిక స్థాయిలో పాల్పడం, మరియు గర్భవతులైన మహిళలు అధిక స్ధాయిలో UTIs అభివృద్ధి చెందే అవకాశం ఉంది. మూత్ర విసర్జన సమయంలో మండుతున్న భావన, చిల్లు జ్వరం, వెన్ను మరియు దిగువ పొత్తికడుపులో నొప్పి, లేదా హటాత్తుగా మూత్రం ప్రవహించాలని కోరుకోవచ్చు. వైద్యులు మూత్ర విశ్లేషణ మరియు ఇమేజింగ్ పరీక్షలతో పాటుగా క్లినికల్ లక్షణాల ఆధారంగా UTIsను నిర్ధారించడం, రోగ నిర్ధారణను ధృవీకరించాల్సిన అవసరం ఉండవచ్చు. మూత్ర పరీక్ష తరువాత నిర్ధారించబడ్డ తేలికపాటి సంక్రామ్యతలు, రోగలక్షణాల నుంచి ఉపశమనం పొందడం కొరకు సాధారణంగా యాంటీబయోటిక్స్ మరియు ఇతర ఔషధాల కోర్సుతో చికిత్స చేస్తారు. తీవ్రమైన సంక్రామ్యతలకు హాస్పిటలైజేషన్ అవసరం కావొచ్చు. అటువంటి సంక్రామ్యతల కొరకు, ఇంట్రావీనస్ డ్రిప్ ద్వారా యాంటీబయాటిక్ ఇంజెక్షన్లు నిర్వహించబడుతుంది (ఒక సిరల్లో ఒక బిందు చొప్పించబడుతుంది, ఇది నెమ్మదిగా రక్తంలో ఉండే ఔషధాలను ఇది క్రమేపీ విడుదల చేస్తుంది.) అరుదుగా, UTI యొక్క కారణం అయ్యే నిర్మాణాత్మక లోపాన్ని సరిచేయడం కొరకు శస్త్రచికిత్స అవసరం కావొచ్చు. ఔషధ చికిత్సతోపాటుగా, తగినంత నీరు తాగడం మరియు స్వీయ పరిశుభ్రత పాటించడం వంటి స్వీయ సంరక్షణ వల్ల మూత్ర మార్గం సంక్రామ్యతల నుంచి వేగంగా రికవరీ కావడానికి దోహదపడుతుంది.

మూత్ర నాళ సంక్రమణం యొక్క లక్షణాలు - Symptoms of UTI in Telugu

ఆ సంక్రమణ కారక బాక్టీరియా మూత్రనాళాల ద్వారా మూత్ర వ్యవస్థను ప్రవేశిస్తుంది, మూత్ర నాళం లోపలి లైనింగ్‌పై దాడి చేసి, బాక్టీరియా పెరుగుదలకు మరియు గుణకారానికి గురయ్యే ప్రదేశంపై (మూత్రాశయం, మూత్రనాళం, మూత్రపిండాలు) ఆధారపడి ఉంటుంది. బ్యాక్టీరియా అనియంత్రిత ఎదుగుదల వల్ల వాపు మరియు ఎర్రగా మారడం వంటి ఇతర లక్షణాలతో పాటుగా:

  • మూత్ర విసర్జన సమయంలో మంట లేదా నొప్పి, ప్రధానంగా మూత్రాశయంలో చికాకు కారణంగా. (చదవండి- బాధాకరమైన మూత్రవిసర్జన చికిత్స)
  • దిగువ ఉదరంలో నొప్పి మూత్రాశయం ఉబ్బడం వలన మూత్రం విసర్జించేటప్పుడు మంటతో సంబంధం కలిగి ఉంటుంది. (చదవండి-  కడుపు నొప్పి కారణాలు మరియు చికిత్స)
  • ఫ్లాంక్స్‌లో లేదా వెనుక భాగంలో నొప్పి తీవ్రమైన మూత్రపిండాల ఇన్‌ఫెక్షన్‌లో సంభవిస్తుంది.
  • మూత్రాశయం ఖాళీగా ఉన్నప్పుడు లేదా మూత్రం ప్రవహించాక మూత్రం ప్రసరించాలని ఆకస్మిక కోరిక.
  • అప్పుడప్పుడూ ఆ వ్యక్తి మూత్రం నియంత్రణ కూడా కోల్పోవచ్చు.
  • తరచుగా స్పర్శ లేదా మూత్రం ప్రసరించాలని కోరారు.
  • మూత్రపు దుర్వాసన.
  • మూత్రం రంగులో (రక్తం కారడం), ముదురు పసుపు, మేఘావృతమై ఉన్న తెల్లటి కణాల ఉనికి వల్ల మార్పు.
  • చలితో అధిక జ్వరం అధిక గ్రేడ్ అంటువ్యాధులు మరియు మూత్రపిండాలు ఇన్ఫెక్షన్ లో సాధారణం.
  • సాధారణీకరించబడ్డ బాడీ బలహీనత మరియు అలసట.
  • వికారం మరియు/లేదా తీవ్రమైన సంక్రామ్యతతో వాంతులు కావొచ్చు.
  • కొన్నిసార్లు తీవ్రమైన సందర్భాలలో, మూత్రంలో రక్తం చూడవచ్చు.

ప్రస్తుతం ఉన్న పిల్లల్లో utis:

  • చలితో జ్వరం.
  • మూత్రం మేఘావృతమై లేదా మబ్బుగా కనిపిస్తాయి.
  • చెడ్డ మూత్రం దుర్గంధం.
  • ఆకలి తగ్గడం.
  • కొంతమంది పిల్లల్లో వాంతులు కావొచ్చు.
  • మూత్రాశయంలోని మూత్రాన్ని లేదా నొప్పి లేదా మంట కారణంగా మూత్రం ప్రయాణిస్తున్న సమయంలో తీవ్రంగా ఏడుస్తూ.
  • యూరినరీ ట్రాక్ట్ ఇన్ఫెక్షన్ ఉన్న పసిపిల్లలు తమ బట్టలను తరచు తడిపేసే అవకాశముంది.

మూత్ర నాళ సంక్రమణం యొక్క చికిత్స - Treatment of UTI in Telugu

మందులతో

మూత్రనాళ అంటువ్యాధులు చికిత్సకు మరియు సంక్రమణను మూత్రపిండాలు వ్యాప్తి చెందకుండా నిరోధించడానికి ఔషధాలు ఉపయోగించబడతాయి. మూత్రనాళ అంటువ్యాధులు లక్షణాల నుండి ఉపశమనం కలిగించడానికి కూడా మందులను వాడతారు. అగమ్యగోచరమైన మూత్ర మార్గము అంటువ్యాధులు సాధారణంగా యాంటీబయాటిక్స్ తీసుకున్న తర్వాత పరిష్కరిస్తారు.

  • అగమ్యగోచరమైన utis చికిత్స కొరకు ఉపయోగించే యాంటీబయోటిక్స్ యొక్క మొదటి ఎంపిక ట్రైమెటోరిమ్-సల్ఫేమిథోక్జోల్.
  • నైట్రోఫురోన్‌టాయిన్ అనేది బాక్టీరియాను చంపే యాంటీబయాటిక్. దీని వల్ల కలిగే utisలో సూచించబడుతుంది ఇ. కోలి, స్టాఫిలోకాకస్ ఆరియస్, క్లెబ్సియెల్లామరియు ఇతర బ్యాక్టీరియా. దీనిని సాధారణంగా బ్లాడర్ ఇన్ఫెక్షన్ (సిస్టిటిస్) చికిత్సలో వాడతారు.
  • అగమ్యగోచరమైన utis చికిత్సలో ఉపయోగించే ఇతర యాంటీబయోటిక్స్, ఫాస్ఫోమైసిన్, ట్రైమెతోప్రిమ్, ఫ్లోరోక్వినోలోన్స్, సిప్రోఫ్లాక్సేసిన్ మొదలైనవి.
  • ఆఫ్లోక్సాసిన్ మరియు లీవోఫ్లాక్సేసిన్ సంక్లిష్టమైన మరియు అగమ్యగోచరమైన utis రెండింటి చికిత్సలో ఉపయోగిస్తారు.
  • సంక్లిష్ట utis కు చికిత్స చేయడం కొరకు అమోక్సిసిలిన్ మరియు ఆమ్‌పిసిలిన్ ఉపయోగిస్తారు.
  • సెఫలోస్పోరిన్స్ బలమైన యాంటీబయాటిక్స్ (రెండవ తరం), మూత్రాశయంలో అగమ్యగోచరమైన utis చికిత్స కోసం ఉపయోగిస్తారు.
  • ఒక తరగతికి చెందిన యాంటీబయాటిక్స్, అమీనోగ్లైకోసైడ్స్, సంక్లిష్టమైన UTIs చికిత్సలో వాడతారు.
  • పునరావృత మూత్ర మార్గము అంటువ్యాధులు విషయంలో, వైద్యుడు రోజూ యాంటీబయాటిక్ మరియు లైంగిక సంభోగం తర్వాత ఒక మోతాదు తీసుకోమని సలహా ఉండవచ్చు.
  • ఇన్ఫెక్షన్ వల్ల కలిగే నొప్పి, అసౌకర్యం, మూత్రాశయం చికాకు నుంచి ఉపశమనం కలిగించడానికి ఫెనాజోపైరిడిన్ సహాయపడుతుంది.

శస్త్రచికిత్స

పుట్టినప్పటి నుంచి వచ్చే అసాధారణతలు (ఉదా. మూత్ర నాళముల రిఫ్లక్స్, న్యూరోజెనిక్ బ్లాడర్, మరియు ఫిమోసిస్), జీవితంలో తరువాత అభివృద్ధి చెందే అసాధారణతలు (ఉదా. వృక్క రాళ్లు, అవాంఛనీయ ఘటనలు) వంటి పరిస్థితుల్లో పునరావృత UTIs చికిత్స కొరకు శస్త్రచికిత్స నిర్వహించబడుతుంది. క్యాథటర్‌లు, లైంగికంగా సంక్రమించే వ్యాధుల యొక్క సంక్లిష్టత, ఇతరుల మధ్య విస్తారిత ప్రోస్టేట్ కారణంగా అడ్డంకి), కణితి, సిస్ట్ లు లేదా చీము సేకరించడం వంటి వాటి వల్ల అడ్డంకి ఏర్పడుతుంది.

విభిన్నరకాలైన శస్త్రచికిత్సల్లో మూత్రాశయ శస్త్రచికిత్స అనేది సంక్లిష్టమైన utis యొక్క తీవ్రమైన కేసుల్లో నిర్వహించబడుతుంది. ఈ శస్త్రచికిత్సల్లో ఇవి ఉంటాయి:

  • మూత్ర డైవర్షన్, ఆర్ధోటోపిక్ డైవర్షన్
    మూత్రం ప్రవాహం మూత్రాశయం నుండి దూరంగా పక్కకు మళ్ళుతుంది తద్వారా అది శరీరం వెలుపల జత చేయబడిన సంచిలో సేకరిస్తుంది.
  • ఆగ్మెంటేషన్ సిస్టోప్లాస్టీ
    మూత్రాశయం తొలగిపోతుంది, ప్రేగులో ఒక భాగాన్ని ఉపయోగించి ఒక కొత్త మూత్రాశయం నిర్మాణం జరుగుతుంది.
  • మూత్రాశయ స్టెంట్ 
    మూత్రనాళ సంక్రామ్యత వల్ల నిరోధించబడిన మూత్రనాళాన్ని డైలేట్ చేయడానికి ఉపయోగించబడుతుంది.
  • లేజర్ సర్జరీ
    లేజర్ కిరణాలను ఉపయోగించి ఎండోస్కోప్ లేదా లాపారోస్కోప్ ద్వారా నిర్వహించే శస్త్రచికిత్స సహాయంతో అడ్డంకులు తొలగిపోతాయి.

జీవనశైలి నిర్వహణ

మూత్ర మార్గము అంటువ్యాధులు కొన్ని జీవనశైలి సవరణలు లేకపోవడంతో చికిత్స తర్వాత తిరిగి కనిపించే ధోరణి ఉంది. utis అగమ్యగోచరమైన రూపం మందులతో కోలుకోకపోయినా, అవి మళ్లీ కనిపించడానికే మొగ్గు చూపుతున్నాయి. సంక్లిష్టమైన utis వల్ల కలిగే అసాధారణతలను సరి చేయడం కొరకు చేయబడే శస్త్రచికిత్స తరువాత రీఇన్ ఫెక్షన్ యొక్క ప్రమాదాన్ని తగ్గించడం కొరకు సెల్ఫ్ కేర్ అత్యావశ్యకం. ఇక్కడ కొన్ని ఉపయోగకరమైన చిట్కాలు ఉన్నాయి:

  • మంచి మూత్ర ప్రవాహం నిర్వహించడం కొరకు పెద్దమొత్తంలో నీటిని తాగండి.
  • మూత్రం ప్రసరించాలని కోరిక ఉన్నప్పుడు పట్టుకోకూడదు.
  • ఆల్కహాల్, కెఫిన్ వంటివి తీసుకోవడాన్ని పరిమితం చేయాలి.
  • బిగుతుగా ఉండే అండదండలను పరిహరించండి.
  • మంచి పరిశుభ్రతను పాటించడం కొరకు జననేంద్రియ ప్రాంతం శుభ్రం చేయడం కొరకు మహిళలు సరైన విధానాలను నేర్చుకోవాలి.
  • రెగ్యులర్ గా షవర్ తీసుకోవడం ద్వారా మిమ్మల్ని మీరు శుభ్రంగా ఉంచుకోవడం ఆరోగ్యకరమైన అలవాట్లను చేర్చండి. బుడగలు స్నానాలు మానుకోండి.
  • అంటువ్యాధులు రాకుండా నిరోధించడం కొరకు వీర్య క్రిమి నాశక పిల్స్ లేదా స్ప్రేలకు బదులుగా గర్భ నిరోధక పద్ధతిని ఉపయోగించండి.
  • మీ మధుమేహాన్ని అదుపులో ఉంచడానికి తగిన చర్యలు తీసుకోండి, అలాగే మూత్ర మార్గము అంటువ్యాధులు వచ్చే అవకాశాలు పెరుగుతాయి.


వనరులు

  1. MedlinePlus Medical Encyclopedia: US National Library of Medicine; Urinary tract infection - adults
  2. Ana L. Flores-Mireles, Jennifer N. Walker, Michael Caparon, Scott J. Hultgren. Urinary tract infections: epidemiology, mechanisms of infection and treatment options. Nat Rev Microbiol. 2015 May; 13(5): 269–284. Published online 2015 Apr 8. PMID: 25853778
  3. Shashi Kant, Ayush Lohiya, Arti Kapil, Sanjeev Kumar Gupta. Urinary tract infection among pregnant women at a secondary level hospital in Northern India. Year : 2017, Volume : 61, Issue : 2, Page : 118-123 [Internet]
  4. Richard Colgan et al. Am Fam Physician. 2006 Sep 15;74(6):985-990. [Internet] American Academy of Family Physicians; Asymptomatic Bacteriuria in Adults.
  5. Am Fam Physician. 2015 Nov 1;92(9). [Internet] American Academy of Family Physicians; Dysuria: What You Should Know About Burning or Stinging with Urination.
  6. Center for Disease Control and Prevention [internet], Atlanta (GA): US Department of Health and Human Services; Urinary Tract Infection
  7. National Health Service [Internet]. UK; Urinary tract infections (UTIs)
  8. Janet M. Torpy, Laura A. Schwartz, Robert M. Golub. Urinary Tract Infection. JAMA. 2012;307(17):1877. May 2, 2012 [Internet]
  9. MedlinePlus Medical Encyclopedia: US National Library of Medicine; Urinary tract infection in women - self-care
  10. National Center for Complementary and Integrative Health [Internet] Bethesda, Maryland; Cranberry
  11. Health Harvard Publishing. Published: February, 2015. Harvard Medical School [Internet]. Stay a step ahead of urinary tract infections. Harvard University, Cambridge, Massachusetts.
  12. National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases [internet]: US Department of Health and Human Services; Urinary Tract Imaging.
  13. Paul A. Bergamin, Anthony J. Kiosoglous. Surgical management of recurrent urinary tract infections: a review. Transl Androl Urol. 2017 Jul; 6(Suppl 2): S153–S162. PMID: 28791234
  14. MedlinePlus Medical Encyclopedia: US National Library of Medicine; Urinary tract infection - children
  15. Krieger JN. Complications and treatment of urinary tract infections during pregnancy. Urol Clin North Am. 1986 Nov;13(4):685-93. PMID: 3535210

మూత్ర నాళ సంక్రమణం వైద్యులు

Dr. Samit Tuljapure Dr. Samit Tuljapure Urology
4 Years of Experience
Dr. Rohit Namdev Dr. Rohit Namdev Urology
2 Years of Experience
Dr Vaibhav Vishal Dr Vaibhav Vishal Urology
8 Years of Experience
Dr. Dipak Paruliya Dr. Dipak Paruliya Urology
15 Years of Experience
ఆడియో కొద్దిగా ఆలస్యం కావచ్చు

మూత్ర నాళ సంక్రమణం కొరకు మందులు

Medicines listed below are available for మూత్ర నాళ సంక్రమణం. Please note that you should not take any medicines without doctor consultation. Taking any medicine without doctor's consultation can cause serious problems.