परिसर्प रोग - Herpes in Marathi

Dr. Ajay Mohan (AIIMS)MBBS

January 26, 2019

March 06, 2020

परिसर्प रोग
परिसर्प रोग

सारांश

हर्पिस हे हर्पस सिम्प्लेक्स विषाणूमुळे होणारे असे संक्रमण आहे. यामागे कारणीभूत असे दोन प्रकारचे विषाणू म्हणजेच हर्पस सिम्प्लेक्स व्हायरस- हर्पस सिम्प्लेक्स व्हायरस 1 (एचएसव्ही 1) आणि हर्पस सिम्प्लेक्स व्हायरस 2 (एचएसव्ही 2) आहेत. एचएसव्ही - 1 हे मौखिक आणि जननेंद्रियाच्या संक्रमणाचे, तर एचएसव्ही - 2 हे प्रामुख्याने स्त्री अथवा पुरुष जननांग यांमधील संक्रमणाचे कारण असते. हे विषाणू सामान्यतः शरीराच्या म्यूकस असलेल्या भागावर परिणाम करतो जसे तोंड, गुदा आणि जननांग क्षेत्र आणि शरीराच्या इतर भागांमधील त्वचा झाले. हर्पस दीर्घकालीन वैद्यकीय स्थिती आहे आणी या अवस्थेवर कोणताही नेमका उपचार नाही. हर्पस असलेल्या बर्र्याच लोकांना हे संक्रमण होत असले, तरीही काही लक्षणे दिसत नाहीत. इतर लोकांमध्ये फोड, अल्सर इ. सारख्या लक्षणे दिसतात आणि त्यांच्या मूत्रपिंडात वेदना अनुभवू शकतात किंवा  जननेंद्रियातून काही पांढरी गळती आढळत असल्यास त्यांला जननेंद्रिय एचएसव्ही हे आजार असू शकते. हर्प्स या रोगावर कोणतेही नेमके उपचार नसले, तरीही काही उपलब्ध औषधे लक्षणे दूर करण्यात मदत करतात. सामान्यत: हर्प्स उपचारांना चांगला प्रतिसाद देतो आणि कोणत्याही प्रकारचे गुंतागुंत होत नाही. नागीण नवजात शिशूंमध्ये किंवा इतर लोकांमध्ये  प्रतिकार शक्तीच्या प्रतिक्रियेमुळे असू शकते.

परिसर्प रोग ची लक्षणे - Symptoms of Herpes in Marathi

या रोगाची लक्षणे हर्पस विषाणूच्या प्रकारावर अवलंबून असतात. बर्र्याच वेळा, हर्पसला कोणत्याही लक्षणांचा त्रास होत नाही आणि एचएसव्ही संसर्गासह बहुतेक लोकांना हे माहित नसते की ते संक्रमित आहेत.

एचएसव्ही - 1

  • ओरल हर्पस 
    तोंडातील लक्षणे उद्भवल्यास,तुमच्या तोंडाच्या आत आणि आसपासच्या भागात वेदनादायक फोड किंवा  अल्सर या स्वरूपात असतात. जेव्हा हे फोड ओठांवर किंवा आसपास दिसतात तेव्हा त्यांना सामान्यतः थंड फोड म्हणून ओळखले जाते. लोकांना खाज जाणवते,फोड येण्यापूर्वी क्षेत्रात खोकला किंवा जळजळ होते. पहिल्यांदा झाल्यास, भविष्यात फोड पुन्हा दिसू शकतात. ते पुन्हा दिसण्याची शक्यता व्यक्तीवर अवलंबून आहे. (अधिक वाचा -   तोंडाचा अल्सर  आणि उपचार )
  • जननेंद्रियांतील हर्प्स 
    जननेंद्रियांतील हर्प्स असंवेदनशील ही असू शकते किंवा लक्षणे आढळत असल्यास, त्यांची जनुकीय क्षेत्रातील एक किंवा अधिक फोड  किंवा अल्सर दिसतात. एचएसव्ही - 1 द्वारे झाल्यानंतर जननेंद्रियांतील हर्प्सच्या लक्षणांची वारंवार पुनरावृत्ती  होत नाही.

एचएसव्ही - 2

एचएसव्ही - 2  व्हायरसमुळे जनुकीय संक्रमणे होतात, ज्यांमध्ये कोणतीही लक्षणे दिसत नाहीत किंवा अस्पष्ट  लक्षणे दिसतात आणि बर्र्याच लोकांना ती लक्षात येत नाहीत. सुमारे 10 ते 20% लोक एचएसव्ही- 2  संक्रमित होऊन सुद्धा लक्षणे दिसत नाहीत.

  • एचएसव्ही - 2मुळे जननेंद्रियाच्या संक्रमणाची म्हणजे लक्षणे जननेंद्रियातील एक किंवा अधिक फोड किंवा अल्सरच्या स्वरूपात असतात. एचएसव्ही - 2 संक्रमित लोक लक्षणे दिसण्याआधी पाय, हिप आणि नितंबांमध्ये सौम्य त्रास अनुभवू शकतात.
  • जेव्हा पहिल्यांदा हर्प्स हे  संक्रमण होतो तेव्हा  ताप , शरीराच्या वेदना आणि  लिम्फ नोड्सची सूज देखील असू शकते .
  • हर्प्स संक्रमणाच्या प्रारंभिक टप्प्यानंतर, विषाणू पुन्हा सक्रिय होते. तेव्हा पुनरावृत्ती सामान्य असते, प्रारंभिक संसर्गाच्या तुलनेत परंतु लक्षणे कमी गंभीर असतात  .  
  •  पहिल्या वर्षामध्ये आवृत्ती वारंवार होतात आणि हळूहळू कमी वारंवार होत जातात. ही शरीराची नैसर्गिक प्रक्रिया असून प्रतिकारप्रणाली विषाणूविरूद्ध प्रतिपिंड बनवते.

परिसर्प रोग चा उपचार - Treatment of Herpes in Marathi

औषधोपचार

एकदा एक व्यक्ती एचएसव्ही संक्रमित झाल्यास, संसर्गावर कोणताही उपचार नाही. रोग मोठ्या प्रमाणात पसरला असल्याने संक्रमण विरुद्ध बचाव करणे देखील कठीण आहे.

संसर्गामुळे झालेली जखम बहुतेक वेळा कोणत्याही उपचारांशिवाय स्वत: बरी होते. उपचार लक्षणे शमवण्यात मदत करतात, वेदनातून मुक्तता देतात आणि हर्पस प्रसंगाचा कालावधी कमी करतात.

उपचारांची मानक पद्धत विषाणूरोधक औषधांचा वापर आहे. विषाणूरोधी क्रीम आणि लोशन त्वचेच्या खाज, जळजळ आणि झिणझिण्या व म्यूकसच्या  भागाच्या लक्षणांमध्ये मदत करतात. विषाणूरोधी गोळ्या, आणि इंजेक्शनमुळे संक्रमण  कमी वेळेसाठी लागतो.

काही सामान्य औषधे  म्हणजे एसायक्लोव्हिर, फामिक्लिकोव्हर आणि वॅलेसीक्लोव्हिर. लक्षात ठेवावे, की स्वत: च्या मनाने औषधे घेणें धोकादायक असू शकते आणि तुमचे डॉक्टर विशिष्ट लक्षणे आणि रुग्णाच्या आवश्यकतांवर आधारित वेगवेगळी औषधे लिहून देतात. म्हणून, कोणत्याही औषध घेण्यापूर्वी नेहमीच तुमच्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.

विषाणूरोधी  औषधे तीव्रता आणि विषाणू उद्रेक याचा काळावधी असे दोन्ही कमी करण्यासाठी मदत आणि संसर्ग पसरल्यास, त्या संसर्गाला नियंत्रित करण्यासाठी मोलाची मदत करू शकतात.

जीवनशैली व्यवस्थापन

हर्प्स ही जीवनपर्यंत परिस्थिती असते आणि एकदा  व्यक्ती संक्रमित झाल्यास, शरीर विषाणूपासून मुक्त होण्याचा कोणताही मार्ग नाही. तथापि, मित्र आणि कुटूंबीयांना विषाणूचे संसर्ग होऊ नये हे सुनिश्चित करण्यासाठी काळजी घेतली जाऊ शकते. जननेंद्रियामध्ये नागीणांच्या बाबतीत, काही जीवनशैलीत बदल घडवून आणण्यापासून संरक्षण करण्यासाठी आणि हर्प्सच्या लागणीदरम्यान जोडीदाराशी संभोग टाळणें आवश्यक असते. आपले नातेसंबंध टिकवून ठेवण्यासाठी खुले आणि प्रामाणिक संप्रेषण महत्वाचे आहे. आपल्या समस्यांबद्दल आपल्या डॉक्टरांशी बोला.

परिसर्प रोग काय आहे - What is Herpes in Marathi

हर्प्स हा एक सामान्य विषाणू आहे. 3 पैकी 1 जणांना हर्प्सचे संक्रमण होऊ शकते. विषाणूची लागण झालेल्यांपैकी सुमारे 80%  लोकांना याची जाणीव नसते यामागील कारण असे की , ते अत्यंत सौम्य लक्षणे तर दर्शवतात किंवा काहीच लक्षणे दर्शवत नाही. हर्पस सिम्प्लेक्स हे विषाणू जगभर पसरलेले आहेत आणि अगदी सर्वात दुर्मिळ स्थानांवरही ते आढळतात.

हर्प्स काय आहे?

हर्प्स , हर्प्स सिम्प्लेक्स व्हायरस (एचएसव्ही) द्वारे झाल्यामुळे एका व्यक्तीकडून दुस- या व्यक्तीला थेट संपर्काद्वारे पसरते. हे एक सामान्य विषाणूजन्य संक्रमण आहे, जे फुफ्फुसातील वेदना किंवा किंवा अल्सरच्या स्वरूपात प्रकट होते. हे संक्रमण वेळेवर बरे होतात.



संदर्भ

  1. Murtaza Mustafa, EM.Illzam, RK.Muniandy, AM.Sharifah4 , MK.Nang5 , B.Ramesh. Herpes simplex virus infections, Pathophysiology and Management IOSR Journal of Dental and Medical Sciences (IOSR-JDMS) e-ISSN: 2279-0853, p-ISSN: 2279-0861.Volume 15, Issue 7 Ver. III (July. 2016), PP 85-91
  2. Center for Disease Control and Prevention [internet], Atlanta (GA): US Department of Health and Human Services; Genital Herpes
  3. MedlinePlus Medical Encyclopedia: US National Library of Medicine; Herpes - oral
  4. New Zealand Herpes Foundation. The key facts about herpes. [Internet]
  5. World Health Organization [Internet]. Geneva (SUI): World Health Organization; Herpes simplex virus.
  6. American Academy of Dermatology. Rosemont (IL), US; Herpes simplex

परिसर्प रोग साठी औषधे

Medicines listed below are available for परिसर्प रोग. Please note that you should not take any medicines without doctor consultation. Taking any medicine without doctor's consultation can cause serious problems.

Lab Tests recommended for परिसर्प रोग

Number of tests are available for परिसर्प रोग. We have listed commonly prescribed tests below: