पाठीचा कणा फ्रॅक्चर होणे - Spine Fracture in Marathi

Dr. Rajalakshmi VK (AIIMS)MBBS

May 04, 2019

March 06, 2020

पाठीचा कणा फ्रॅक्चर होणे
पाठीचा कणा फ्रॅक्चर होणे

पाठीचा कणा फ्रॅक्चर होणे म्हणजे काय?

पाठीच्या कणातील फ्रॅक्चर ही पाठीच्या कणाची जखम आहे.हे प्रामुख्याने पाठीच्या मध्य आणि खालच्या भागात आढळते. भारतात, 15-20 दशलक्ष लोक दरवर्षी पाठीच्या कणाच्या फ्रॅक्चरने  ग्रस्त असल्याचे आढळले आहे.

याची मुख्य चिन्हे आणि लक्षणे काय आहेत?

क्लिनिकल प्रकटीकरणांमध्ये खालील समाविष्ट आहे:

  • पाठ दुखी.
  • मुंग्या येणे.
  • कणाचू विस्थापन होणे आणि पाठीचा आकार बदलणे.
  • सरळ उभे राहण्याऐवजी एक बाजूला वाकणे.

गंभीर आघात झालेल्या काही रुग्णांना देखील मेंदूच्या नुकसानास तोंड द्यावे लागते आणि ते कदाचित शुद्धीत नसू शकतात.

याचे मुख्य कारणं काय आहेत?

अशा फ्रॅक्चरचे मुख्य कारण वाहतूक दुर्घटना असते. असे आढळून आले आहे की स्त्रियांपेक्षा पुरुषांना हा त्रास जास्त होतो. उंचीवरून खाली पडल्याने गंभीर आपत्कालीन प्रकरणे होऊ शकतात. क्रीडा क्रियाकलापामुळे देखील पाठीच्या कणाला दुखापत होऊ शकते. गनांसारख्या शस्त्रांद्वारे आक्रमण केल्याने स्पाईन फ्रॅक्चर होऊ शकते. काही फ्रॅक्चरस ऑस्टियोपोरोसिसमुळे होऊ शकतात. हे रजोनिवृत्त महिलांना होण्याची शक्यता  सर्वात जास्त आहे. या स्थितीच्या तीव्रतेमध्ये फरक असू शकतात.

याचे निदान आणि उपचार कसे केले जातात?

पूर्ण इतिहास घेतल्यानंतर आणि शारीरिक तपासणी केल्यानंतर डॉक्टर न्युरोलॉजिकल कार्यांची तपासणी करण्यासाठी काही चाचण्यांचा करायला सांगू शकतात. या चाचण्या जखमेची प्रकृती आणि जागा ठरविण्यास मदत करतात. यासाठी कॉम्प्युटेड टोमोग्राफी (सीटी) आणि मॅग्नेटिक रेसॉन्सस इमेजिंग (एमआरआय) या इमेजिंग पद्धती वापरल्या जाऊ शकतात. हाडांचे क्रियाकलाप तपासण्यासाठी न्युक्लीयर बोन स्कॅनिंग केले जाऊ शकते.

उपचार सहसा दुखापत आणि त्याच्या स्वरुपाच्या प्रकारावर आधारित असते.

पाठीच्या कणाच्या तंत्रिका किंवा विस्थापनास मोठी दुखापत झाल्यास मुख्यत्वे सर्जिकल इंट्राव्हेन्शन वापरले जातात. एकापेक्षा जास्त हाडांचे विच्छेदन झाल्यास शस्त्रक्रियेची देखील आवश्यकता भासू शकते. हे लवकर बरे होण्यास पण मदत करते. लॅमिनेक्टॉमी एक दुसरी पद्धत आहे ज्यामध्ये पाठीच्या कणावरील अतिरिक्त दबाव कमी केला जातो.

नॉन सर्जिकल इंट्राहेन्शन्स खालील प्रमाणे आहेत:

  • 2-3 महिन्यांसाठी ब्रेसेसचा वापर.
  • नियंत्रित शारीरिक क्रियाकलाप.
  • अस्वस्थता कमी करण्यासाठी, हालचाली सुधारण्यासाठी आणि सामान्य जीवनामध्ये परत येण्यासाठी पुनर्वसन.

पाठीच्या कणाच्या फ्रॅक्चरने व्यक्तीच्या हालचालीमध्ये अडथळा येऊ शकतो आणि म्हणूनच अधिक त्रास टाळण्यासाठी आणि कण्याचे आरोग्य पुनर्संचयित करण्यासाठी त्वरित उपचार करणे महत्वाचे आहे.



संदर्भ

  1. Prof. Rajeshwar N. Srivastava et al. Epidemiology of Traumatic Spinal Cord Injury: A SAARC Perspective. International Journal of Molecular Biology & Biochemistry.
  2. American Academy of Orthopaedic Surgeons [Internet] Rosemont, Illinois, United States; Fractures of the Thoracic and Lumbar Spine.
  3. Columbia University; Department of Neurological Surgery. [Internet] Compression Fracture
  4. American Association of Neurological Surgeons. [Internet] United States; Vertebral Compression Fractures
  5. Raphael Martus Marcon et al. Fractures of the cervical spine. Clinics (Sao Paulo). 2013 Nov; 68(11): 1455–1461. PMID: 24270959
  6. MedlinePlus Medical Encyclopedia: US National Library of Medicine; Compression fractures of the back