ఆఘాతం - Trauma in Telugu

ఆఘాతం అంటే ఏమిటి?

ఒక వ్యక్తి మానసికంగా లేదా భౌతికంగా హానికరమైన లేదా భయపెట్టే సంఘటనను అనుభవించడంవల్ల పొందిన ఓ (దయనీయమైన) స్థితి, దాన్నే “ఆఘాతం” (ట్రామా) అంటారు. వ్యక్తి అనుభవించిన ఆ సంఘటన పరిస్థితుల సమాహారం కావచ్చు. ఆ వ్యక్తి అనుభవించిన ఈ సంఘటన ఆ వ్యక్తి యొక్క సాంఘిక, భావోద్వేగ, భౌతిక పనితీరు మరియు శ్రేయస్సుపై దీర్ఘకాలిక ప్రతికూల ప్రభావాలను కలిగి ఉంటుంది.

దీని ప్రధాన సంకేతాలు మరియు లక్షణాలు ఏమిటి?

ఒక బాధాకరమైన లేదా ఆఘాతకర సంఘటనకు మానసిక ప్రతిస్పందనలు:

• తగ్గిన జ్ఞాపకశక్తి (మెమరీ) మరియు ఏకాగ్రత
• జరిగిన ఆ సంఘటన గురించి చెదిరిన ఆలోచనలు
• గందరగోళం
• పునరావృతంగా మనస్సులో ఆడుతున్న సంఘటన యొక్క భాగాలు
• బాధాకరమైన ఆ సంఘటన యొక్క భాగాలు మనసులో పునరావృతంగా గుర్తుకొస్తుంటాయి.

ఓ బాధాకరమైన సంఘటనకు భౌతిక స్పందనలు:

• చెదిరిన నిద్ర క్రమాలు
• మైకము, వికారం మరియు వాంతులు
• తలనొప్పి
• విపరీతంగా చెమట పట్టడం
• పెరిగిన హృదయ స్పందన రేటు

బాధాకరమైన సంఘటనకు ప్రవర్తనా ప్రతిస్పందనలు:

• ఆకలి మార్పులు
• సాధారణ నిత్యకృత్యాల నుండి దూరంగా జరిగిపోవడం
• నిద్ర సమస్యలు
• చేతరించుకునేందుకు (రికవరీకి) సంబంధించిన విధుల్లో నిమగ్నమవడం
• సిగరెట్, మద్యం (ఆల్కాహాల్) మరియు కాఫీ సేవనం యొక్క అలవాట్లు చేసుకుంటారు
• ఆ సంఘటన గురించిన ఆలోఛన్లను ఆపడానికి అసమర్థత
• ఆ సంఘటనతో సంబంధం ఉన్న ఏ జ్ఞాపకాలను అయినా నిరోధించడం

బాధాకరమైన సంఘటనకు భావోద్వేగ స్పందనలు:

• భయం, ఆందోళన, మరియు భయం
• భావోద్వేగ భావన లేకుండడం
• ఆఘాతం లేక దిగ్భ్రాంతి స్థితి
• గందరగోళం మరియు వేరుచేయబడిన భావన
• సహచరుల నుండి దూరంగా ఉండటం మరియు వారితో కలిసుండాలని కోరుకోకపోవడం
• ఆ సంఘటన ఇంకా ఇప్పటికీ జరుగుతోంది మరియు చుట్టూ ప్రమాదం ఉందన్న భావన
• ఆ సంఘటన ముగిసిన తర్వాత అలసట యొక్క భావం కల్గడం
• ఆ సంఘటన ముగిసిన తర్వాత మానసికంగా న్యూనతకు గురవడం
• న్యూనతకు గురైనదశలో అపరాధ భావం, నిరాశ, తప్పించుకుతిరగడం మరియు అతి సున్నితత్వం వంటి భావాలను అనుభవిస్తారు.

దీని ప్రధాన కారణాలు ఏమిటి?

ఈ కింది సంఘటనలను అనుభవించడం ఒక వ్యక్తిలో ఒక బాధాకరమైన స్పందనను ప్రేరేపిస్తుంది:

• నష్టం
• భౌతిక మరియు లైంగిక వేధింపు
• సాంఘికపరమైన, కౌటుంబిక (domestic), కార్యాలయ హింస
• క్రైమ్
• ప్రకృతి వైపరీత్యాలు
• లేమి యొక్క భావం (Feeling of deprivation)
• బాధాకరమైన దుఃఖం
• వైద్య విధానాలు, గాయం లేదా అనారోగ్యం

దీనిని ఎలా నిర్ధారణ చేస్తారు మరియు దీనికి చికిత్స ఏమిటి?

నెల కన్నా ఎక్కువ కాలం పాటు వయోజనుడైన వ్యక్తి పేర్కొన్న ఈ లక్షణాలను కలిగి ఉన్నప్పుడు ఆఘాతం యొక్క వ్యాధి నిర్ధారణను చేస్తారు:

• కనీసం రెండు ప్రతిచర్యశీలత మరియు ప్రేరేపక లక్షణాలు
• తిరిగి ఎదుర్కొంటున్న వ్యాధిలక్షణాల్లో కనీసం ఒకటి
• కనీసం రెండు మానసిక (మూడ్) మరియు జ్ఞానసంబంధ (cognition) వ్యాధిలక్షణాలు
• కనీసం (avoidance symptom) ఒక ఎగవేత లక్షణం

కిందివాటిని ఉపయోగించి ఆఘాతాన్ని నిర్ధారిస్తారు:

• బుద్ధికి సంబంధించిన నడవడిక చికిత్స(కాగ్నిటివ్ బిహేవియరల్ థెరపీ)
• ఎక్స్పోజర్ థెరపీ (ఆందోళన రుగ్మతలకు చేసే చికిత్స)
• కాగ్నిటివ్ రీస్ట్రుక్చరింగ్ (మేధావికాస పునర్నిర్మాణం)
• సిస్టమాటిక్ డీసెన్సిటైజేషన్ (ఓ పధ్ధతి ప్రకారం గ్రాహకతను తగ్గించడం)
• ఆందోళన నిర్వహణ
• ఒత్తిడి తగ్గించే చికిత్స
• ఐ మూవ్మెంట్ డీసెన్సిటైజేషన్ మరియు రీప్రోసెసింగ్ (కంటి కదలికల గ్రాహకతను తగ్గించడం మరియు రేప్రొసెస్సింగ్
• కుంగుబాటు నివారణా  మందులు (యాంటిడిప్రెసెంట్స్) మరియు ఇతర మందులు.

1. Missouri Department of Mental Health [Internet]: Missouri State; What is Trauma?
2. Better health channel. Department of Health and Human Services [internet]. State government of Victoria; Trauma - reaction and recovery.
3. National Institute of Mental Health [Internet] Bethesda, MD; Models of Trauma Treatment. National Institutes of Health; Bethesda, Maryland, United States
4. Center for Substance Abuse Treatment (US). Trauma-Informed Care in Behavioral Health Services. Rockville (MD): Substance Abuse and Mental Health Services Administration (US); 2014. (Treatment Improvement Protocol (TIP) Series, No. 57.) Chapter 3, Understanding the Impact of Trauma.
5. Center for Disease Control and Prevention [internet], Atlanta (GA): US Department of Health and Human Services; Helping Patients Cope With A Traumatic Event .