दालचिनी (कलमी) पूड फायदे, वापर आणि सहप्रभाव - Cinnamon (Dalchini): Powder, Benefits, Uses and Side Effects in Marathi

दालचिनी एक सुगंधी मसाला आहे, जो आज जवळपास प्रत्येक स्वयंपाकघरात उपलब्ध आहे. दालचिनीचे कडक गंध आणि चव यामुळे ती गोड आणि आंबट दोन्ही प्रकारच्या पदार्थांसाठी अचूक पदार्थ ठरते. पण हा मसाला स्वयंपाकघराच्या कॅबिनेट्सपर्यंत मर्यादित नाही. आयुर्वेदिक आणि पारंपरिक चिनी औषधी (टीसीएम) दालचिनी तिच्या उपचारक लाभांसाठी खूप वेळ मौल्यवान ठरलेली आहे. पारंपरिक पाश्चात्य औषध प्रणालीसुद्धा या मसाल्याला खूप मानवते. हल्लीच्या शास्त्रीय अभ्यासांप्रमाणें, दालचिनीला लवंगानंतर सर्वोत्तम एंटीऑक्सिडेंट मानले जाते. तुम्हाला जाणून आनंद होईल की या मसाल्याचे खूप लांबलचक आणि समृद्ध इतिहास आहे. दालचिनीचे सर्वांत पूर्वीचे वापर जवळपास 2000-2500 ईसापूर्व मधील आढळले आहे. दालचिनीला यहूदी बायबलमध्ये अभिषेकाचे पदार्थ म्हणून नमूद करण्यात आले आणि तिला इजिप्शिअन लोकांनी ममीकरण पद्धतींमध्ये देखील वापरले आहे. रोममध्ये, दालचिनीला अंत्यसंस्काराच्या दरम्यान मृत शरिरांच्या दुर्गंधीला दूर ठेवण्यास वापरले जाई. वास्तविक पाहता, या मसाल्याचे महत्त्व रोममध्ये एवढे होते की केवळ समृद्ध लोक ते वापरू शकत होते.

तुम्हाला माहीत होते का?

काही इतिहासतज्ञांनुसार, वास्को डि गामा आणि क्रिस्टोफर कोलंबस यांनी मसाले आणि वनस्पती विशेष करून दालचिनीच्या शोधामध्ये आपला प्रवास सुरू केला. हे सत्य आहे की, दालचिनी श्रीलंकेतील स्थानिक मसाला असून पोर्तुगिझांनी त्याचा शोध लावला आणि आजच्या दिवशीही ती खूप महाग राहिलेली आहे. हेच नव्हे, तर ती जगभर स्वयंपाकनीस आणि बेकर यांच्या सर्वांत आवडत्या मसाल्यांपैकी एक आहे. दालचिनी दालचिनीच्या झाडाच्या आतील देठामधून मिळते. ती एक सदाबहार झाड (खूपवेळ टिकणारे) असून मुख्यत्त्वे जगाच्या उष्णकटिबंधीय क्षेत्रांमध्ये आढळते. दालचिनीचे झाड 18मी. उंचीपर्यंत वाढू शकते, पण पिकवलेल्या प्रजाती 2-3 मी. च्या आसपास असतात. त्याचे विभिन्न चामड्यासारखी पाने असतात आणि त्यांची समांतर वेंस दोन्ही टोकांवर जोडतात ( तेजपत्त्यासारखे) . दालचिनीची फुले सुंदर पिवळ्या समूहांसारख्या वाढतात आणि दालचिनीचे फळ एक बॅरी असते, जी पिकल्यावर काळी पडते.

दालचिनीबद्दल काही मूलभूत तथ्य:

जीवशास्त्रीय नांव: सिनामोमम वेरम/ सिनामोमम झायलॅनिकम
कुटुंब: लॉरेसे
सामान्य नावे: सिनॅमॉम, दालचिनी
संस्कृत नांव: दारुसिता
वापरले जाणारे भाग: साल
स्थानिक क्षेत्र आणि भौगोलिक वितरण: दालचिनी दक्षिण आशिया खंडातील स्थानिक पदार्थ आहे, पण तिला जगाच्या अधिकतम उष्णकटिबंधीय क्षेत्रांमध्ये आढळते. वास्तविक दालचिनी श्रीलंका, मालागासी गणराज्य आणि सेशल्स बेटातून प्राप्त केली जाते. भारतामध्ये तिचे उत्पादन केरळ येथे होते.
तासीर: गरम करणारी. वात आणि कफ दोष शांत करते, तर पित्त दोषाला वाढवते.

दालचिनीचे प्रकार - Types of Cinnamon in Marathi
दालचिनीचे आरोग्य फायदे - Health benefits of Cinnamon in Marathi
दालचिनी कशी वापरावी - How to use cinnamon in Marathi
दालचिनीची सुरक्षित मात्रा - Safe dosage of cinnamon in Marathi
दालचिनीचे सहप्रभाव - Cinnamon side effects in Marathi

दालचिनीचे प्रकार - Types of Cinnamon in Marathi

दालचिनीचे प्रकार: दालचिनीच्या खूप प्रकारच्या प्रजाती असतात, पण सर्वांत सामान्य अशा दोन प्रकारच्या प्रजाती आहेत: सिलॉन सिनॅमॉन: ज्याला ट्रू सिनॅमॉन असेही म्हटले जाते. ती सर्वाधिक श्रीलंकेमध्ये पिकते आणि खूप महाग आहे. तिचा सुगंध गोड आणि हलका असतो. सिलॉन सिनॅमॉन एकामेकावर एक पोकळ नळीच्या रूपात एकामेकावर गुंडाळलेल्या पातळ कागदाच्या परतींसारखी दिसते आणि तिचे रंग खूप हलके असते. कॅशिआ सिनॅमॉन: उत्पत्तीचे स्थान असल्यामुळे तिला चायनीझ सिनॅमॉन असेही म्हणतात. ते दालचिनीचे सर्वांत सामान्य असे प्रकार आहे. कॅशिआ सिनॅमॉन रंगामध्ये गडद तपकिरी असते आणि तिचा गंध कडक आणि मसालेदार चव असते. या प्रकाराच्या दालचिनीच्या काड्या एकल जाड चादर बनवून एक किंवा दोन्ही बाजूंनी पसरतात. तिचे क्युमॅरिन घटक सिलॉन सिनॅमॉनपेक्षा अधिक असते आणि अधिक प्रमाणामध्ये यकृतासाठी विषारी असते.

myUpchar doctors after many years of research have created myUpchar Ayurveda Urjas Capsule by using 100% original and pure herbs of Ayurveda. This ayurvedic medicine has been recommended by our doctors to lakhs of people for sex problems with good results.

Long Time Capsule

₹719 ₹799 10% OFF

BUY NOW

दालचिनीचे आरोग्य फायदे - Health benefits of Cinnamon in Marathi

दालचिनी पारंपरिक चिनी औषधे, पश्चिमी पारंपरिक वनस्पती आणि आयुर्वेदामधील सर्वांत महत्त्वपूर्ण मसाल्यांपैकी एक आहे. पण आधुनिक वैद्यकशास्त्र तिची आरोग्य बांधणी आणि उपचाराच्या फायद्यांच्या शोधामध्ये खूप मागे आहे. चला पाहू या की आपण या रहस्यमय मसाल्याबद्दल काय जाणतो.

पोटाच्या समस्यांपासून आराम देते: दालचिनी अधिकतम पोटाच्या समस्यांना सोडवण्यात मदत करते. तिला पोटफुगी, बद्धकोष्ठता आणी मळमळ यामध्ये आराम मिळण्यासाठी वापरले जाते. दालचिनी पोटातील अल्सर टाळणे आणि भूक सुधारणे यामध्येही खूप उपयोगी आहे.
मधुमेहरोधी: दालचिनीमध्ये प्रचुर मात्रेत सक्रिय यौगिके असतात, ज्यांना खूप वैद्यकीय अभ्यासांनी इंसुलिन संवेदनशीलता वाढवून रक्तशर्करा स्तर नियंत्रणात ठेवण्याचे सिद्ध केले आहे.
वजन कमी होण्यास वाव मिळते: हे वैज्ञानिकरीत्या सिद्ध झाले आहे की दालचिनीमधील सिनॅमलहाइड शरिरात वसा जळण्यास वाव देतो आणि वजन कमी होण्यास मदत करतो. दालचिनी अधिक भूक लागणें आणि अनावश्यक खाणेंही कमी करते .
हृदयासाठी चांगले: दालचिनी कॉलेस्टरॉल स्तर कमी करते आणि रक्तनलिकांमधील थक्के जमणें टाळून हृदयरोगाचा धोका कमी करते.
मासिक समस्यांपासून आराम देते: वैद्यकीय अभ्यासांतून स्पष्ट झाले आहे की दालचिनी घेतल्याने न केवळ मासिक पेटके आणि वेदना कमी करते, पण मासिक धर्माच्या दरम्यान मळमळ टाळण्यातही उपयोगी आहे.
पुरळ कमी करते: दालचिनी एक नैसर्गिक दाहशामक आणि एंटीऑक्सिडेंट आहे. फेस मास्कबरोबर मिसळल्याने, ती पुरळ वेदना आणि सूज कमी करण्यास मदत करते आणि पुरळमधील जखमही टाळते.
मौखिक आरोग्य सुधारते: लवंगाबरोबर दालचिनी तेल पारंपरिक रीत्या दाताचे दुखण्यापासून आराम मिळण्यासाठी वापरले जाते. अभ्यास सुचवतात की दालचिनी जिंजिव्हायटिस लक्षणे टाळण्यास आणि कमी करण्यास तेवढेच प्रभावीपणें मदत करतात, जेवढे की व्यावसायिक औषधे.

कॅंडिडा संक्रमणांसाठी दालचिनी - Cinnamon for Candida infections in Marathi

कॅंडिडा एक बुरशी असून नैसर्गिकरीत्या मानवी शरिरात आढळते. पण त्वचेच्या पीएचमधील असंतुलनामुळे कॅंडिडा असामान्यरीत्या पसरते आणि त्याने कॅंडिडॅसिस नावाचे एक वैद्यकीय विकार होते. पारंपरिक पाश्चात्य वनस्पतीशास्त्रामध्ये, दालचिनी कॅंडिडा प्रजातींविरोधात बुरशीरोधी प्रभावांसाठी सुविख्यात आहे. प्रयोगशाळा अभ्यास दर्शवतात की दालचिनी तेल सर्व प्रकारच्या कॅंडिडा संक्रमाणांमध्ये (कॅंडिडा एल्बिकॅंस- योनीमधील एक प्रसिद्ध यीस्ट संक्रमण) आणि नॉन एल्बिकेंस प्रकारच्या कॅंडिडाविरोधात लक्षणीय बुरशीरोधी गतिविधी दर्शवते तरीही, कोणत्याही प्रकारच्या संक्रमणांवर उपचार म्हणून दालचिनी तेल किंवा दालचिनी वापरण्यापूर्वी तुमच्या डॉक्टरांशी बोलणें उचित राहील.

एक संभाव्य कर्करोगरोधी पदार्थ म्हणून दालचिनी - Cinnamon as a potential anti-cancer agent in Marathi

गॅस्ट्रिक आणि त्वचेच्या कर्करोगावर दालचिनीचे कर्करोगरोधी शक्यतेची चाचणी करण्यासाठी विस्तृत अभ्यास घेण्यात आलेले आहेत. यापैकी एक अभ्यासामध्ये, असे आढळले की दालचिनीचे सार प्रभावीरित्या गाठातील कोशिकांचे निभाव आणि पसार कमी करू शकते. त्वचेच्या कर्करोग कोशिकांवर झालेल्या इतर अभ्यासाने दिसते की दालचिनी प्रोएंजिनोजेनिक घटकाला ( शरिरातील एक जैव रसायन) कमी करते, जे माणसांमध्ये त्वचेचे कर्करोग पसरण्याचे माध्यम आहे. अभ्यासाचा हा ही दावा होता की दालचिनीचे सार सीडी८टी कोशिकांना संप्रेरित करतात, जे शरिरातील परजीवी कोशिका ओळखण्यास व नष्ट करण्यास कारणीभूत असतात. अशाप्रकारे, दालचिनीचे भविष्यातील कर्करोगरोधी उपचारांमध्ये संभावना असू शकतात.

(अधिक पह: कर्करोगाचे प्रकार व उपचार)

तोंडाच्या गंधासाठी दालचिनी - Cinnamon for mouth odour in Marathi

श्वासातून दुर्गंधी येणें एक दुर्दैवी परिस्थिती आणि काही वेळा सामोरे जाण्यास कठीण ठरणारी समस्या असते. डॉक्टरांप्रमाणें, श्वासातून दुर्गंधी येण्याचे सर्वांत सामान्य कारण तोंडाच्या छिद्रातील खूप अधिक सूक्ष्मजीव असणें असे असते. सुदैवाने, अभ्यास सुचवतात की दालचिनीमध्ये असलेले सिनॅमिक एसिड आपल्या तोंडातील जिवाणू नष्ट करण्यात खूप प्रभावी असू शकते. म्हणून श्वासातून दुर्गंधीला रामराम. कॅनॅडामध्ये झालेल्या अभ्यासात, असे आढळले होते की सिनॅमॉन गम घेणार्र्या लोकांच्या तोंडात सामान्य गम घेणार्र्या लोकांपेक्षा कमी जिवाणू साचले होते. तथापी, दालचिनीच्या या कार्यक्षमतेची पुष्टी करण्यासाठी अजून अभ्यासाची गरज आहे.

मौखिक आरोग्यासाठी दालचिनी - Cinnamon for oral health in Marathi

आयुर्वेदामध्ये, दातातील वेदना कमी करण्यासाठी लवंग आणि दालचिनी तेलाचे मिश्रण वापरले जाते, वैद्यकीय आणि दंतचिकित्सा विज्ञानातील संशोधन पत्रिकेत प्रकाशित झालेल्या शोधपत्राप्रमाणें, दालचिनी जिंजिवायटिस ( संक्रमण झालेले हिरडे असलेली एक परिस्थिती) ला हाताळण्यात खूप प्रभावी असते. या अभ्यासाने पुढे सुचवले आहे की दालचिनीच्या एंटीजिंजिवायटिसरोधी संक्रमण क्लॉरहेक्सिडाइनच्या सारखे आहे, जे या समस्येच्या उपचारामध्ये वापरले जाणारे एक सामान्य औषध आहे.

मासिक समस्यांसाठी दालचिनी - Cinnamon for menstrual problems in Marathi

दालचिनी मासिक पेटका (मेंस्ट्रुअल क्रंप्स) , मळमळ आणि उलटी यावरील उपचारासाठी खूप वेळेपासून आयुर्वेदिक वनस्पतीशास्त्रामध्ये वापरले जात आहे. सामान्य मासिक वयाच्या 76 महिलांच्या समूहावर झालेल्या एक हल्लीच्या अभ्यासामध्ये, असे आढळले की दिवसातून तीन वेळा सिनॅमॉन कॅप्स्युल (420 एमजी) देणें महिलांमध्ये पेटका, रक्त निघणें, मळमळ आणि उलटी कमी करण्यात प्रभावी आहे.

खोकला आणि पडसे यांसाठी दालचिनी - Cinnamon for cough and cold in Marathi

आयुर्वेदामध्ये, दालचिनीमुळे कफ आणि वातदोष दाबून राहिल्याचे आणि शरिरामधील पित्त वाढल्याचे समजते. म्हणून, ती शरिरामधील कफाला तरळीकृत करते आणि तिला अवशोषितही करते. अभ्यास सुचवतात की दालचिनी तेलामधील एक घटक, सिनॅमिक एसिड मायकोबॅक्टेरिअम ट्युबरक्युलोसिसला नष्ट करण्यास प्रभावी असू शकते, जे माणसांमध्ये तपेदिकाचे कारण आहे. तरी, या जिवाणूविरोधात सिनॅमिक एसिडचे वास्तविक कार्य आणि पद्धती निर्धारित करण्यासाठी अजून संशोधन आवश्यक आहे. तसेच, दालचिनीचे एक नैसर्गिक ऊष्मादायक प्रभाव आहे, म्हणून तिला पारंपरिक वनस्पतीशास्त्र आणि चिनी औषधशास्त्रात पडसाविरुद्ध उपाय म्हणून वापरले जाते.

त्वचेसाठी दालचिनीचे फायदे - Cinnamon benefits for skin in Marathi

दालचिनीचे एंटीऑक्सिडेंट आणि दाहशामक गुणधर्म त्वचेसाठी त्याला एक सुपरफूड बनवतात. एकत्रितपणें हे गुणधर्म न केवळ पुरळासारख्या त्वचेच्या समस्यांना कमी करतात, तर बारीक रेषा, गडद चट्टे आणि इतर वयसंबंधी त्वचा लक्षणांच्या वाढीची गतीही कमी करतात. एक प्रभावी दाहशामक नसले तरी, दालचिनीचे स्वतःचे असे पोषक काही गुणधर्म नसतात. म्हणून, पारंपरिक वनस्पतीशास्त्र पुरळामधून आराम मिळण्यासाठी मध आणि दालचिनी वापरते आणि त्वचेला एक नैसर्गिक चकाकी देते.

रक्ताभिसरणासाठी दालचिनी - Cinnamon for blood circulation in Marathi

शरिराच्या कार्यासाठी योग्य रक्ताभिसरण आवश्यक आहे. काही शारीरिक किंवा शरीरशास्त्रीय कार्यांमुळे रक्तवाहिन्यांमधील थक्के जमल्याने अयोग्य रक्ताभिसरण होते. डॉक्टरांप्रमाणें, दालचिनीमधील क्युमॅरिन (एक जैवरासायनिक पदार्थ) एक नैसर्गिक रक्त पातळ करणारे पदार्थ आहे आणि एंटीकॉएगुलेंट ( रक्ताचे थक्के जमणें थांबवते) आहे. दालचिनी घेतल्याने तुमच्या शरिरातील रक्ताभिसरण वाढण्यासोबतच रक्ताचे थक्के जमण्याच्या धोका कमी होतो. तरी, अधिक मात्रेत क्युमॅरिन घेणें यकृतासाठी हानीकारक असून दालचिनी घेण्यापूर्वी तुमच्या डॉक्टरांशी बोलणें उचित राहील.

हृदयासाठी दालचिनी - Cinnamon for heart in Marathi

पारंपरिक वनस्पतीशास्त्रामध्ये दालचिनीला एक उत्कृष्ट कॉलेस्टरॉल कमी करणारे पदार्थ मानले जाते. अनेक अभ्यासांमध्ये, दालचिनी शरिरातील कमी घनत्त्वाचे लिपोप्रोटीन ( चांगले कॉलेस्टरॉल) किंवा खराब कॉलेस्टरॉल कमी करण्यात उपयोगी असलयचा दावा केला गेला आहे. तरीही, कॉलेस्टरॉल कमी करण्यासाठी जवाबदार वास्तविक कार्यपद्धती किंवा यौगिक अजून सापडलेले नाही. त्याने प्रत्यक्ष हृदयाचे आरोग्य सुधारण्यात मदत होत नसली, तरी दालचिनीमुळे त्या सामान्य हृदय समस्यांचा धोका कमी होऊ शकतो, ज्या शरिरातील उच्च कॉलेस्टरॉलच्या प्रचलिततेशी संबद्ध आहेत.

जिवाणूरोधी पदार्थ म्हणून दालचिनी - Cinnamon as antibacterial agent in Marathi

दालचिनीच्या सूक्ष्मजीवरोधी प्रभावांची चाचणी करण्यासाठी अनेक अभ्यास घेण्यात आले आहेत आणि असा दावा आहे की दालचिनी एक प्रभावी सूक्ष्मजीवरोधी पदार्थ आहे. संशोधन दाखवतात की सिनॅमॅल्डेहाइड दालचिनीमध्ये स्थित एक आवश्यक यौगिक असून सर्व प्रकारचे जिवाणू, बुरशी, नॅमोटोड्स नष्ट करण्यासाठी खूप शक्तिशाली आहे. ते डोक्यातील लाइस ( पेडिक्युलुशुमॅनस कॅपिटिस) चे निट्स आणि वयस्क यांविरुद्ध खूप प्रभावी समजले जाते. सामान्य सूक्ष्मजीवरोधी संक्रमणांच्या उपचारामध्ये दालचिनीचे वास्तविक कार्यपद्धती आणि वापर समजून घेण्यासाठी पुढील विस्तृत अभ्यास घेतले जात आहेत.

वजन कमी करण्यासाठी दालचिनी पूड - Cinnamon powder for weight loss in Marathi

दालचिनी वजन कमी करण्यासाठी सर्वांत प्रसिद्ध पारंपरिक उपायांपैकी एक आहे. अगदी हल्लीच, वजन कमी करणें आणि दालचिनीमधील थेट संबंध स्थापित करण्यासाठी वैज्ञानिक पुरावे उपलब्ध नव्हते. पण, मिशिगन जीवन विज्ञान संस्थानाच्या हल्लीच्या अभ्यासांचा दावा आहे की दालचिनीचे एक घटक सिनॅमॅल्डेहाइड कार्यक्षमरीत्या वसा जाळू शकते. या संशोधनाप्रमाणें, सिनॅमॅल्डेहाइड शरिरात ऊष्मा निर्माण करते आणि यामुळे एडिपॉसाइट्स (वसा कोशिका) ना ऊर्जेसाठी अधिक वसा जाळावी लागते. प्रयोगशाळा आणि प्राणिजन्य अभ्यास दर्शवतात की दालचिनी घेतल्याने पाचन प्रक्रिया हळूवार होते आणि त्यामुळे तुम्हाला अधिक काळावधीसाठी पोट भरल्यासारखे वाटते. म्हणून, वजन कमी करण्याच्या कार्यक्रमांबरोबर पूरक तत्व म्हणून दालचिनी घेतल्याचे स्वतःचे फायदे असू शकतात. तरीही, दालचिनी घेण्यापूर्वी तुमच्या डॉक्टरांशी बोलणें आणि घ्यायची योग्य मात्रा जाणून घेणें सर्वोत्तम असेल, कारण गरजेपेक्षा अधिक मात्रेत दालचिनी घेतल्याने यकृतातील विषारीपणा कमी होऊ शकतो.

(अधिक वाचा: वजन कमी करण्यासाठीचे आहारपत्रक)

मधुमेहासाठी दालचिनी - Cinnamon for diabetes in Marathi

अभ्यास सुचवतात की ऑक्सिडेटिव्ह तणाव मधुमेहाच्या सुरवातीच्या एक प्रमुख कारणांपैकी एक आहे. आहे असे समजले जाते की ऑक्सिडेटिव्ह तणावाविरुद्ध सर्वोत्तम संरक्षण यंत्रणा फ्री रॅडिकल्स आहेत उदा. एंटीऑक्सिडेंट, जे प्रतिक्रियात्मक प्राणवायू प्रजातींना नष्ट करतात आणि फ्री रॅडिकल्सचा धोक्याला निष्क्रिय करतात. एंटीऑक्सिडेंट म्हणून, दालचिणी मधुमेह असलेल्या लोकांसाठी आशिर्वादापेक्षा कमी नाही. वास्तविक, एका संशोधनाप्रमाणें, ते लवंगानंतर मसाल्याच्या जगतातील एंटीऑक्सिडेंटच्या सर्वात समृद्ध स्त्रोतांपैकी एक आहे. मधुमेहासोबतच जीवन जगत असलेल्या 500 लोकांवर एक अभ्यास घेण्यात आला आणि त्यांना 4-18 आठवड्यांच्या काळावधीसाठी प्रतिदिन 6 ग्रॅम दालचिनी देण्यात आली आणि असे आढळले की नियमित दालचिनी घेतल्याने जलद रक्तशर्करा स्तर लक्षणीयरीत्या घटतात. अजून एका अभ्यासाचा दावा आहे की, 5ग्रॅम दालचिनी इंसुलिन संवेदनशीलता वाढवते आणि यामुळे हे हार्मोन रक्तातून अधिक साखर ग्रहण करते. दालचिनीच्या हायपोग्लायसेमिक ( रक्त शर्करा कमी करणार्र्या) प्रभावांना मूळ मात्रा दिल्याच्या 12 तासानंतरही तेवढेच प्रभावी मानले गेले होते. तसेच, मेथाइलहाइड्रॉक्सिचॅल्कोन नावाचे रासायनिक यौगिक कार्यक्षमरीत्या हार्मोन इंसुलिनची नक्कल करते आणि शरिरातील रक्तशर्करा कमी करण्यास मदत करते.

पोटातील गडबडीसाठी दालचिनी - Cinnamon for stomach upset in Marathi

दालचिनी कोणत्या प्रकारच्या गॅस्ट्रिक समस्येसाठी महत्त्वपूर्ण उपाय मानली जाते, पण पोटाचे आरोग्य आणि कल्याण यासाठी त्याच्या वापराचे मोठे इतिहास आहे. पारंपरिक पश्चिमी वनस्पतीशास्त्र दालचिनीला कार्मिनेटिव्ह आणि स्टॉमकिक म्हणून संबोधित करते. कार्निमेटिव्ह अशी वनस्पती असते, जी पोटफुगी हाताळण्यास मदत करते, तर स्टॉमॅकिक सहजरीत्या जेवण पचवून भूक सुधारते. तसेच, दालचिनीमधील कॅटेचिन मळमळ या स्थितीत उपयोगी असतात. मळमळीच्या लक्षणांपासून आराम मिळण्यासाठी, दालचिनीला सर्वांत सामान्यपणें चहामध्ये वापरले जाते. दालचिनीला नॅच्युरोपॅथी मध्ये लॅक्सेटिव्ह ( बद्धकोष्ठतेतून आराम देणारे) म्हणून वापरले जाते. आयुर्वेदामध्ये दालचिनीला स्टॉमक क्रॅंप्स, अतिसार आणि कॉलायटिसच्या उपचारासाठी वापरले जाते. प्रयोगशाळा अभ्यास डायस्पेप्सिआ (अपचन) च्या उपचारामध्ये दालचिनीच्या कार्यक्षमतेचे सुचवतात. पुढील अभ्यासांचा दावा आहे की दालचिनी असलेला ताक सर्वांत सामान्य अल्सरचे कारणीभूत जिवाणूंच्या हाताळण्यामध्ये उपयोगी आहे, ज्याला हॅलिकॅबायटर पायोरी म्हणतात. तरीसुद्धा, या मसाल्याच्या सर्व पारंपरिक वापरांची पुष्टी करण्यासाठी अजून संशोधनाची गरज असल्यामुळे, तुम्ही डॉक्टरांशी बोललेले सर्वोत्तम असेल.

दालचिनी कशी वापरावी - How to use cinnamon in Marathi

दालचिनी काड्यांच्या रूपात सर्वांत सामान्यपनें वापरली जाते आणि तिला सिनॅमॉन क्विल्स असे व्यावसायिकरीत्या म्हटले जाते. सिनॅमॉन क्विल्स दालचिनीच्या झाडाच्या आतील सालीचे तुकडे असतात, ज्यांना एकामेकावर गुंडाळून घेऊन एक पोकळ नळी बनवण्यात येते. या पोकळ नळीच्या मग सुकलेल्या दालचिनीच्या बारीक तुकड्यांनी भरले जाते. दालचिनी सालीच्या खूप लहान तुकड्यांना “क्विलिंग” म्हणून वेगवेगळे असे विकले जाते. दालचिनीचे चिप्स, पूड आणि दालचिनीच्या सालीचे तेलसुद्धा बाजारात उपलब्ध आहे.

सुगंधी द्रव्य म्हणून गोड पदार्थ आणि कॅंफेक्शनरीमध्ये व्यापकरीत्या वापरले जाते. मला खात्री आहे की तुम्ही प्रसिद्ध “सिनॅमॉन रोल्स”ला अवश्य चाखले असेल, जी युरोप आणि अमेरिकेमधील एक स्थानिक खाद्यपदार्थ आहे, पण तिला जगाच्या सर्व भागांमध्ये वापरले जाते. इतिहासकारांच्या मते, युरोपच्या काही भागांमध्ये तणावशामक म्हणून वापरले जाते. दालचिनीची गोड गंध सुगंधी बनवण्यासाठी सौंदर्यवर्धक उद्योगामध्ये अजूनही वापरले जाते. दालचिनीच्या एसेंशिअल तेलाचे वापर खूप सामान्य आहे.

तरीही, तुम्हाला तुमच्या स्वतःचे उपाय वापरायचे असल्यास, दालचिनी इंफ्युझ्ड ऑयल, कंप्रेस ( स्थानिक पदार्थ) , टिंक्चर ( मदिरेतील सार) किंवा चहाच्या रूपात (सामान्यपणें दालचिनी पूडाबरोबर) वापरले जाऊ शकते. तरीही, तुम्हाला माहीत नाही की कोणत्या स्वयंपाकघराच्या पेटीमध्ये दालचिनी असेल? तुम्ही अजूनही दालचिनीची काडी पाहिलेली नसल्यास, तुम्ही तिच्या विशिष्ट ख्रिसमससारख्या सुगंधीला लांबून ओळखू शकता. वास्तविक जनाधारित सर्वेक्षणाचा दावा आहे की दालचिनी अधिकतम हिवाळ्याबरोबर आणि नाताळाच्या मोसमाशी संबद्ध आहे. आणि का नाही. ते ख्रिसमस केक्स, कुकीझ आणि ख्रिसमस ट्री सजावटींमध्ये वापरले जाणारे एक प्राथमिक गोड पदार्थ आहे.

दालचिनी चहाचे एक स्वादिष्ट कप बनवण्याची एक सहज पद्धती आहे:

केतलीमध्ये पाणी गरम करा.
उकळत्या पाण्यामध्ये एक दालचिनीची काडी टाका आणि अंदाजे 15-20 मिनिटे हळू-हळू तापू द्या.
बर्नर बंद करा आणि दालचिनीला 15 मिनिटे भिजू द्या.
छाननी करा आणि प्या.

आदर्शरीत्या, एक काडी सिलॉन सिनॅमॉनने 1-2 कप चहा बनते.

दालचिनीची सुरक्षित मात्रा - Safe dosage of cinnamon in Marathi

आदर्शरीत्या, ½-1 चहाचा चमचा दालचिनी ठराविक काळावधीसाठी घेतले जाऊ शकते, पण अधिक सहप्रभाव होत नाहीत. दालचिनीमध्ये क्युमॅरिन असते, जे यकृतासाठी विषारी असू शकते, म्हणून माफक घेणें आवश्यक आहे. तुमच्या शरिराच्या प्रकारासाठी दालचिनीची आदर्श मात्रा सुनिश्चित करण्यासाठी आयुर्वेदिक वैद्याचा सल्ला घेणें सर्वोत्तम असते.

myUpchar doctors after many years of research have created myUpchar Ayurveda Kesh Art Hair Oil by using 100% original and pure herbs of Ayurveda. This Ayurvedic medicine has been recommended by our doctors to more than 1 lakh people for multiple hair problems (hair fall, gray hair, and dandruff) with good results.

Bhringraj Hair Oil

₹599 ₹850 29% OFF

BUY NOW

दालचिनीचे सहप्रभाव - Cinnamon side effects in Marathi

दालचिनीचे एक नैसर्गिक ऊष्मादायक प्रभाव असते, म्हणून आवश्यक मात्रेपेक्षा अधिक दालचिनी घेतल्याने पोटात खाज होऊ शकते.
दालचिनीमध्ये क्युमॅरिन नावाचे एक घटक असते, जे अधिक असल्याने यकृताला क्षती होऊ शकते.
काही लोकांना दालचिनीची आंतरिक अलर्जी असते. अभ्यास दाखवतात की दालचिनीमधील सिनॅमॅल्डिहाइड अलर्जीकारक ( अलर्जीचे कारणीभूत घटक) आहे आणि त्यामुळे संवेदनशील लोकांच्या तोंडातील चट्टे बरे होतात.
दालचिनी एक नैसर्गिक हायपोग्लॅसिमिक पदार्थ (रक्तशर्करा कमी करणारे) आहे, म्हणून तुम्हाला मधुमेह असल्यास आणि तुम्ही मधुमेहरोधी औषधे घेत असल्यास, तुमच्या आहारात दालचिनी घेण्यापूर्वी तुमच्या डॉक्टरांना विचारणें योग्य राहील.
दालचिनी एक नैसर्गिक रक्त पातळ करणारे पदार्थ आहे, म्हणून तुमच्यावर शस्त्रक्रिया झालेली असल्यास किंवा काही दिवसांनी करवून घेणार असल्यास, काही वेळेसाठी दालचिनी न घेणेंचे योग्य राहील.
पातळ नसलेले दालचिनी तेल त्वचेमध्ये खाज आणणारे असे समजले जाते. म्हणून तुम्ही संपूर्ण शरिरावर हे तेल लावण्यापूर्वी पॅच टेस्ट करण्याचा सल्ला दिला जातो.